Spłata kredytu po podziale majątku zazwyczaj ciąży na jednym z eks małżonków. Spłacający zastanawia się, czy w takiej sytuacji może dochodzić zwrotu części uregulowanego przez siebie długu.

Podział majątku małżonków dokonany przez sąd obejmuje jedynie aktywa – sąd może np. przyznać nieruchomość jednemu z byłych małżonków. Sąd nie może jednak dzielić długów np. kredytu hipotecznego. Tym samym byli małżonkowie, co do zasady, nadal pozostają dłużnikami solidarnymi w stosunku do banku.

Co zrobić zatem w sytuacji, gdy następuje spłata kredytu po podziale majątku wspólnego? Czy były małżonek spłacający kredyt może dochodzić od drugiego zobowiązanego (byłego małżonka) zwrotu połowy uregulowanego długu?

Dotychczasowe podejście sądów

Dotychczasowa praktyka sądów sprowadzała się do odmowy uwzględnienia takiego rozliczenia. Sądy wskazywały, że zgodnie z art. 618 § 3 k.p.c. po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o zniesieniu współwłasności pomiędzy byłymi małżonkami nie można dochodzić roszczeń przysługujących współwłaścicielom z tytułu posiadania rzeczy. Ograniczenie to dotyczyło nawet tych roszczeń, które nie były zgłoszone w postępowaniu o zniesienie współwłasności.

Najnowsze stanowisko Sądu Najwyższego

Jednakże powyższe stanowisko zakwestionował Sąd Najwyższy w Uchwale z 27 lutego 2019 r., sygn. III CZP 30/18. Wskazano, że „Artykuł 618 § 3 k.p.c. nie wyłącza dochodzenia między małżonkami roszczenia o zwrot kwoty zobowiązania zabezpieczonego hipoteką, spłaconego przez jednego z nich po uprawomocnieniu się postanowienia o podziale majątku wspólnego”.

W ww. uchwale Sąd Najwyższy podkreślił, że „raty kredytu zapłacone przez jednego z byłych małżonków już po podziale majątku wspólnego, a więc po zniesieniu współwłasności, nie mogą być kwalifikowane jako wydatek współwłaściciela”. Z kolei tylko taki wydatek podlega ograniczeniom wskazanym w art. 618 § 3 k.p.c.  W rezultacie Sąd Najwyższy potwierdził, że samo dokonanie podziału majątku wspólnego nie wyłącza możliwości rozliczenia rat kredytu spłaconych przez jednego z byłych małżonków już po dokonanym podziale.

Bez względu na powyższe należy pamiętać, że byli małżonkowie mogą sami między sobą ustalić zasady spłaty kredytu. Ustalenia takie będą wiążące tylko w rozliczeniach wewnętrznych pomiędzy byłymi małżonkami. Powyższa uchwała potwierdza, że przyznanie jednemu z byłych małżonków nieruchomości obciążonej hipoteką nie oznacza, iż małżonek ten zrezygnował z roszczeń regresowych w stosunku do drugiego małżonka.

Podsumowanie

Dokonanie podziału majątku wspólnego byłych małżonków i późniejsza spłata wspólnego kredytu przez jedno z nich nie wyłącza roszczeń regresowych. W każdym przypadku należy jednak dokonać analizy zasad dokonanego podziału majątku wspólnego oraz ustaleń wewnętrznych pomiędzy byłymi małżonkami.

adw. Aleksandra Sypek